Historia OCDS w Poznaniu

Wspólnota Świeckiego Zakonu Karmelitów Bosych istniejąca obecnie przy klasztorze Ojców Karmelitów Bosych w Poznaniu ma bogatą i długą historię, ponieważ powstała jako druga w Polsce – w dniu 8 grudnia 1873r. Założył ją belgijski karmelita o. Andrzej Gatzweiler przy klasztorze karmelitanek bosych. Wówczas Świecki Zakon nazywano Trzecim Zakonem. Jako pierwsi przyjęci byli wybitni księża: bp Jan Chryzostom Janiszewski, kanonik Władysław Meszczyński, prałat Jan Koźmian, ks. Józef Pędziński i osoby z miejscowego ziemiaństwa: księżna Marcelina Czartoryska, hr. Zofia Mostowska, hr. Paulina Wielopolska.

       Następny etap historii III Zakonu, od 1877 r. bardzo mocno związany jest z ks. Józefem Pędzińskim, proboszczem parafii św. Marcina, który jako spowiednik zachęcał swoje penitentki do wstępowania do Świeckiego Zakonu. Szczególnie znane jego „uczennice” to: A. Karłowska, M. Kobylińska, T. Veit, R. Dolakowska. W 1924r dokonano pierwszego spisu członków i okazało się, że Świecki Zakon liczył 54 profeski tak zwane tercjarki. Tercjarki były aktywnymi apostołkami w różnych dziedzinach życia działając w Zarządzie Sodalicji, w Sekcji Eucharystycznej, w Katolickim Stowarzyszeniu Młodzieży Żeńskiej, w Kole Wykształcenia Religijnego, w redakcji Przewodnika Katolickiego, Misjonarza i wielu innych stowarzyszeniach. Ich zaangażowanie było owocem głębokiego życia duchowego. Od 20 lipca 1935 roku Wspólnota Świeckiego Zakonu w Poznaniu jest wspólnotą erygowaną dekretem Kurii Generalnej w Rzymie aprobowanym przez Kurię Arcybiskupią w Poznaniu.

        Szczególny okres dla Wspólnoty rozpoczął się z chwilą wybuchu II wojny światowej, kiedy ustały wszelkie zebrania kościelne. Tercjarki nie mogły wówczas wypełniać Reguły, ale całym sercem pełniły uczynki miłości wobec bliźnich; mimo trudności pomagały w dostarczaniu odzieży świeckiej karmelitankom bosym, które rozproszyły się po kraju i za granicą, przechowywały książki, szkaplerze, habity itd., ukrywały kapłanów i wykonywały wiele innych posług. Po wojnie tercjarki spotkały się po raz pierwszy 20 lipca 1946r. w odbudowanej kaplicy kościoła Ojców Karmelitów Bosych. Ożywienie nastąpiło wraz z czasem odnowy posoborowej. Uroczyste obchody jubileuszu 100-lecia Wspólnoty odbyły się 9 grudnia 1973 r.; było wówczas 38 profesek. 8 kwietnia 1983 r. Ojciec Prowincjał przeprowadził wizytację poznańskiego III Zakonu Karmelitańskiego, natomiast 20 kwietnia tegoż roku  do Poznania przyjechał Generał Zakonu., który uczestniczył wcześniej w Krakowie we Mszy św. beatyfikacyjnej Rafała Kalinowskiego. Pontyfikat Jana Pawła II wpłynął w decydującym stopniu na popularyzację duchowości karmelitańskiej w kościele powszechnym i polskim. Przyczyniły się do tego beatyfikacje karmelitanek i karmelitów bosych pochodzących z różnych stron świata., m. in.: Marii od Jezusa Ukrzyżowanego (Małej Arabki) w 1983r., Rafała Kalinowskiego w 1983 r., Elżbiety od Trójcy Świętej w 1984r,. Franciszka Palau y Quer w 1988 r.  Piotra Poveda Castroverde w 1993 r. oraz kanonizacje Rafała Kalinowskiego w 1991 r. i Piotra Poveda Castroverdi w 2003 r. ,a także nadanie tytułu Doktora Kościoła Teresie od Dzieciątka Jezus w 1997 r. Przemówienie Jana Pawła II do pielgrzymów  z Avili 8 października 1981 r. nakreśliło plan działania dla Rodziny Karmelu Reformowanego na całym świecie. ”Trzeba by bogate dziedzictwo pozostawione przez Teresę od Jezusa zostało dogłębnie przemyślane i by skutecznie wpłynęło na odrodzenie życia wewnętrznego narodu, a przez to na odrodzenie całego życia kościelnego w jego różnorodnych przejawach. Gigantyczna postać Wielkiej Teresy, nie tylko w skali lokalnej czy narodowej, ale w skali powszechnej, powinna być silną zachętą w tym kierunku.” Ożywiło się życie duchowe w poznańskiej Wspólnocie OCDS. Od października 1989 r. jej członkowie zobowiązali się do odmawiania Liturgii Godzin według kapłańskiego brewiarza i do uczestnictwa w rekolekcjach wyjazdowych w Czernej, prowadzonych przez opiekuna wspólnot Świeckiego Karmelu – Ojca Mieczysława Wodziczkę. W 1991 r. ówczesny  Asystent poznańskiej grupy  O. Wojciech Ciak  zorganizował pielgrzymkę do Hiszpanii szlakiem św. Teresy od Jezusa i św. Jana od Krzyża – Reformatorów Zakonu. 2 kwietnia 1995 r. poznańska Wspólnota OCDS obrała za patrona Jezusa Miłosiernego, nawiązując do „Miejsca Miłosierdzia” powstałego wcześniej w kruchcie kościoła Ojców Karmelitów Bosych. W dniach od 8 do 12 lipca 1995 r. Świecki Karmel w Poznaniu  włączył się do organizacji I  Kongresu OCDS Prowincji Warszawskiej, którego myślą przewodnią był hasło „Zażyłość z Jezusem źródłem jedności i ewangelizacji.” W 1996 r., aby uaktywnić członków, powołano na stałe diakonie: liturgiczną, modlitewną, charytatywną, chorych .

4 października 1997 r. świeccy karmelici z Poznania uczestniczyli w ogólnopolskiej pielgrzymce  OCDS  na Jasną Górę z okazji obchodów 100-letniej rocznicy śmierci św. Teresy od Dzieciątka Jezus, podczas której podarowano biskupowi z Burundi paczkę różańców dla jego wiernych. Nie zabrakło delegatów z poznańskiej  grupy również na II i III Kongresie OCDS w 1998 i 2001 r. i na kolejnych zjazdach. W 1999 r. dołączyliśmy do pielgrzymki Karmelu Prowincji Warszawskiej  na spotkanie z Ojcem Świętym w Elblągu, a w roku 2002 w Krakowie. W 2000 r. Wielkiego Jubileuszu  ważnym wydarzeniem była intronizacja Pisma Świętego we Wspólnocie, aby Słowo Boże było w centrum naszego codziennego życia. W 2008 r. zobowiązaliśmy się do regularnej, rozłożonej na lata, lektury Pisma Świętego : listów św. Pawła, Ewangelii św. Jana, św. Mateusza i św. Marka; w tym postanowieniu wytrwaliśmy do teraz. Z Jubileuszem 2000 r. związana jest również intronizacja Najświętszego Serca Pana Jezusa w poznańskim OCDS.  2001 r. upamiętnił się zlotem wspólnot OCDS do  Sanktuarium Matki Bożej Szkaplerznej w Zamartem, na jego uroczyste otwarcie; fakt ten łączył się z obchodami 750-lecia objawień Matki Bożej Szkaplerznej Szymonowi Stok. Od tego czasu nawiedzamy to miejsce co roku w I sobotę lipca. W dowód wdzięczności Matce Bożej za dar Szkaplerza Świętego poznańska  Wspólnota rozpoczęła prowadzenie Nabożeństwa Wynagradzającego Niepokalanemu Sercu Maryi w kościele karmelitańskim w pierwszą sobotę grudnia 2001 r.– jest ono prowadzone po dziś dzień.

         Na początku pierwszego dziesięciolecia dwudziestego pierwszego wieku nastąpiło zatem  ponowne ożywienie  duchowe we Wspólnocie, co przejawiło się we wzroście powołań. Nie ma wątpliwości, że do rozwoju duchowego Karmelu w Polsce przyczyniła się peregrynacja Relikwii św. Teresy od Dzieciątka Jezus ,kanonizacja Rafała Kalinowskiego oraz przygotowania do świętowania 400-lecia  obecności  Karmelu Reformowanego  na ziemiach polskich. Poznańska Wspólnota OCDS brała czynny udział w tych przedsięwzięciach. W 2009 r. przyjęliśmy Relikwie św. Teresy od Dzieciątka Jezus w ramach 6-letnich przygotowań do Jubileuszu 500-lecia urodzin św. Teresy od Jezusa. Podjęliśmy wtedy inicjatywę Ojca Generała Zakonu, aby latach 2009-2015 poświęcić lekturze pism Świętej Reformatorki Karmelu. Zgłębianiu nauczania św. Teresy od Jezusa poświęcaliśmy przez kilka lat  coroczne rekolekcje wspólnotowe. Ponadto w 2012 r. dzieliliśmy się podczas obowiązkowych spotkań niedzielnych refleksjami po lekturze pism Świętych Karmelu (w tym dzieł św. Teresy od Jezusa). 25 czerwca 2011 r. uczestniczyliśmy w obchodach z okazji 400-lecia Misji karmelitańskich w Afryce, połączonych ze spotkaniem z naocznym świadkiem tamtych wydarzeń – Ojcem Janem Kantym Stasińskim. 29 marca 2013 r. pożegnaliśmy z żalem powracające do Lisieux  Relikwie św. Teresy od Dzieciątka Jezus; włączyliśmy się wtedy w przygotowanie z tej okazji czuwania modlitewnego, które zorganizowaliśmy wspólnie z pozostałymi grupami duszpasterskimi działającymi przy tutejszym  kościele karmelitańskim. Nie zabrakło poznańskich karmelitów świeckich w świątyni Ojców Karmelitów Bosych na przygotowaniach modlitewnych i obchodach 100-lecia śmierci  bł. Elżbiety od Trójcy Świętej w 2006 r., na uroczystościach otwarcia i zakończenia Roku św. Rafała Kalinowskiego w 2007r., którego Relikwie gościliśmy we Wspólnocie  w marcu 2007 r. W lipcu 2007 r. udaliśmy się do Sanktuarium Matki Bożej Szkaplerznej w Zamartem, aby uczestniczyć w poświęceniu figury Maryi, wiernej kopii statuy Matki Bożej z Góry Karmel, którą członkowie ze wszystkich grup OCDS w Polsce ufundowali jako wotum wdzięczności za 400 lat działalności Karmelu Bosego w Ojczyźnie, peregrynację Relikwii autorki „Dziejów duszy” oraz za pontyfikat Jana Pawła II. Odtąd Świecki Karmel w Poznaniu  dopomaga  corocznie Ojcom  w przygotowaniach do Uroczystości Matki Bożej z Góry Karmel, a także innych świąt liturgicznych związanych z duchowością karmelitańską i maryjną. Na szczególną wzmiankę zasługuje   staranne przygotowanie do corocznego święta Patronalnego Wspólnoty –Jezusa Miłosiernego, które w poznańskim kościele karmelitańskim połączone jest zazwyczaj z  obchodami wigilijnymi przed Świętem Miłosierdzia Bożego. W kwietniu 2012 r. zakupiliśmy relikwiarz dla Relikwii bł. Józefy Naval Girbes – pierwszej  błogosławionej tercjarki w Zakonie Karmelitańskim, które towarzyszą nam podczas wspólnotowych zebrań. Poznańska Wspólnota sfinansowała z tej okazji drugie wydanie biografii błogosławionej. W 2015 r.  karmelici świeccy w Grodzie Przemysława włączyli się w obchody 500-lecia urodzin św. Teresy od Jezusa, m. in.:  28 marca 2015 r.(wraz z pozostałymi grupami duszpasterskimi działającymi przy kościele Ojców Karmelitów Bosych) czytali publicznie „Księgę mojego życia” Świętej Hiszpanki, 30/31 maja byli  na czuwaniu modlitewnym na Jasnej Górze wraz z  wszystkimi ( z obu Prowincji: Warszawskiej i Krakowskiej).  których łączy duchowość Karmelu, a  18 października poznańscy karmelici świeccy   modlili się z Nuncjuszem Apostolskim Celestino Migliore na zakończenie Jubileuszu 500-lecia urodzin św. Teresy z Avili. Zgodnie ze wskazaniami autorki „Księgi mojego życia” otoczyli i otaczają nadal  wytrwałą modlitwą kapłanów, braci zakonnych, siostry zakonne; od 2008 r. modlą się w intencji powołań przez  godzinę przed  Najświętszym Sakramentem w każdy czwartek, wspierają ich modlitwą z okazji święceń diakonatu i prezbiteratu, jubileuszy itp., powierzają ich sprawy Matce Bożej również w modlitwie różańcowej, a dodatkowo  w Roku Kapłańskim 2010 zamówili w intencji kapłanów msze św. Poznańska Wspólnota OCDS zacieśnia więź z Zakonem przez pogłębioną lekturę prawodawstwa  Zakonu – zwłaszcza dotyczącego Świeckiego Karmelu,  a także przez  nawiedzanie  co roku kolejnych miejsc związanych z jego historią: w Poznaniu i w całej Polsce; 21 maja 2011 r. pielgrzymowała  do kaplicy bł. Johna Henry Newmana na Zagórzu w Poznaniu, gdzie w l. 1927-1934 odbywały się spotkania tutejszych  tercjarzy. Kolejnym przełomowym momentem w dziejach Świeckiego Karmelu w Polsce i na świecie było ogłoszenie przez Stolicę Apostolską zgodnej z postanowieniami Soboru Watykańskiego II,  Konstytucji i Statutów dla OCDS; w Polsce nastąpiło to 16 czerwca 2003 r. Od tego czasu zaczęto przygotowywać program prowincjalny dla wspólnot OCDS, który stanowi bazę dla programów poszczególnych grup.  Poznańska Wspólnota  podjęła  się współpracy z redaktorami kilkutomowego  podręcznika formacyjnego dla Prowincji Warszawskiej. Poznański Świecki Karmel okrzepł, co  pozwoliło w lutym 2013 r.  na utworzenie nowej wspólnoty w Gorzowie Wielkopolskim, spośród sześciu dotychczasowych jego  członów, którzy dojeżdżali z tak daleka. Wspólnota p.w. Jezusa Miłosiernego pogłębia swój charyzmat  także przez zgłębianie tajemnicy św. Józefa Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny – pod którego  wezwaniem zbudowano macierzystą świątynię Ojców Karmelitów Bosych. Z radością 9 marca 2010 r. wzięła udział w inauguracji Sanktuarium Diecezjalnego św. Józefa Oblubieńca NMP w kościele Ojców Karmelitów Bosych w Poznaniu. 6 marca 2011 r. po wielu latach przerwy,  powierzyła się na nowo św. Józefowi i odtąd ponawia ten akt  każdego roku, odnawiając swoje przyrzeczenia zakonne i śluby przed Jego obrazem słynącego łaskami. W 2014 r. aktywnie uczestniczyła w przygotowaniach modlitewnych do koronacji obrazu św. Józefa koronami papieskimi (zwłaszcza w ogólnomiejskiej nowennie) , a 23 marca była obecna na  tej podniosłej Uroczystości Koronacyjnej, której przewodniczył Arb. Stanisław Gądecki. Świecki Karmel wraz z Archidiecezją Poznańską cieszył się 19 marca 2017 r. z podniesienia poznańskiego Sanktuarium św. Józefa do godności Bazyliki Mniejszej, jako trzeciej w stolicy Wielkopolski: po katedrze i kolegiacie farnej. Poznańska Wspólnota OCDS zobowiązała się do jeszcze gorliwszej modlitwy w intencjach papieża, kościoła powszechnego  i lokalnego oraz Zakonu Karmelitańskiego.16 kwietnia 2016 r. w łączności z całym Kościołem w Polsce radowaliśmy się centralnymi obchodami 1050 rocznicy Chrztu Polski na stadionie INEA w Poznaniu. Wybór Poznania nie był przypadkowy, bo w tym mieście 1050 lat temu ustanowiono pierwsze biskupstwo na ziemiach polskich. Mszę św. dziękczynną sprawował ks. Kard. Pietro Parolini – Legat Papieski ;wierni zebrani na stadionie  ze wzruszeniem odnowili swoje przyrzeczenia chrzcielne.  W 2017 r. , w Roku 100-lecia Objawień Matki Bożej w Fatimie, swoją modlitwą osobistą i wspólnotową Wspólnota objęła potrzeby duchowe zagubionego świata, a Nabożeństwo I Sobót Miesiąca prowadziła w oparciu o rozważania  Siostry Łucji. Program działania OCDS w Poznaniu opiera się na wytycznych  Stolicy Apostolskiej, Komisji Episkopatu Polski, programie duszpasterskim Archidiecezji Poznańskiej oraz wskazaniach Przełożonych Zakonu i ustaleniach Rady OCDS Prowincji Warszawskiej. W bieżącym roku 2019 rozważać będziemy podczas niedzielnych spotkań obowiązkowych Encyklikę Jana Pawła II „Dominum et Vivificantem”. Obecnie Poznańska Wspólnota OCDS liczy 33 członków.